“Кэскиллэр” иккис уочараттарын күүтэллэр
Чакыр нэһилиэгэр баар “Кэскил” хаһаайыстыба сүөһүлэрин күн бүгүн 4 хотонунан кыстатан турар. Мантан үһэ сэбиэскэй кэмҥэ тутуллубут эргэ тутуулар. Онон үлэһиттэр саҥа тутуллуохтаах иккис уочарат комплекстарын кэтэһэллэр.
“Кэскил” хаһаайыстыбаҕа икки сыллааҕыта Смоленскай уобалаһыттан тиҥэһэлэр кэлэн бородууксуйа үрдүүрүгэр, сүөһү ахсаана элбииригэр төһүү күүс буолан, быйыл иккис төрүөхтэрин биэриэхтэрэ. Билигин “Кэскил” хаһаайыстыба улуус биир улахан хаһаайыстыбатын ахсааныгар киирэр.
Үлэһиттэр саҥа комплекстарын сырдык хоһугар сарсыардааҥҥы ыамнарын кэнниттэн чээйдииллэр. Билигин ыанар ынах аҕыйах буолан арыый холкулар. Ол курдук сарсыарда 6-7 чаастан үлэлэригэр кэлэллэр эбит. От, сенаж, бурдук баар диэн үөрэллэр, ол гынан баран хамнас бириэмэтигэр кэлэн испэт, тардыллар диэн хомойоллор. Саҥа хотоҥҥо билигин 120 ынах турар. Ыанньыксыттар төрдүөлэр. Онтон хаһаайыстыба үрдүнэн 8 ыанньыксыт баар. Өссө 4 ыанньыксыт эргэ хотоҥҥо үлэлииллэр. Кинилэр саҥа комплекс аттыгар каркаһа турбут иккис уочараттаах хотоннорун күүтэллэр. Улуус баһылыга Николай Архипов ыанньыксыттарга анаан үчүгэй бириистээх күрэх тэрийэрин үөрэ иһиттилэр. Кырдьыга да үлэ дьонугар илин-кэлин түсүһэр, бастыҥы быһаарсар күрэх хайаан да наада буоллаҕа. Урукку сылларга социалистическай күрэхтэһии төһөлөөх күргүөмнээх үлэҕэ кынаттаабыта буолуой.
Аны ыанньыксыттар хамнастара төһө үүтү ыылларыттан тутулуктанар. Онон тиэрдиллибит былааны толорууга бука бары дьулуһаллар. Саҥа хотоҥҥо билиҥҥитэ биир эрэ ынах төрөөбүт буолан, ньирэйдэр туруохтаах дьааһылкалара кураанахтар.
Онтон үс эргэ хотоннор төһө да самнайдаллар, көрүү-истии, өрөмүөн күүһүнэн хата кыстатан тураллар. Өссө кураанахтарынан ордук курдуктар. Манна ноһуомнарын уруккулуу оҕуһунан таһаараллар. Манна диэн эттэххэ, оҕуһун эрэллээх буоллаҕа. Уот барар түгэнигэр, механизм тохтуур. Ноһуомун тахсыбакка сытыан сөп.
Борооннору көрөр Анатолий Ефремов үлэтэ сарсыарда эмиэ эрдэттэн саҕаланар эбит. Бороонноругар уотурба, от биэрэр, уулатар. Манна отун тыраахтарынан киллэрэллэр эбит. Ноһуомнарын оҕус таһаарар.
“Быйылгы кыстыкка 550-ча сүөһү киирдэ. Быйыл төрүөхпүт кыратык тардылынна. Былырыын баччаларга 20-чэ ньирэй баар этэ. Быйыл буоллаҕына бу олунньу саҥатыгар 1 эрэ ынах төрөөтө. Ол эрээри ынахтар 95 бырыһыан уулаахтар. Онон сотору кэминэн маассабай төрүөҕү күүтэбит. Ыанньык ынахпыт 240-ча баар. Саҥа хотоммут диэн биир эрэ. Иккис уочараппыт каркаһа турар. Быйыл киллэрэр соруктаахпыт. Дьэ ону үлэһиттэр бэркэ күүтэллэр. Ол гынан баран онно ыанньык сүөһүлэр туруохтара. Ыччат сүөһү эмиэ эргэ хотоҥҥо туралларыгар тиийэллэр. Инникитин аны онно хотон туруорсан киллэриэхпитин наада”, – диэн хаһаайыстыба салайааччыта Александр Карманов санаатын этэр.
04.02.2022 16:57 Амма олого
