ЫАМ ЫЙА
ЫАМ ЫЙА
Алгыһа
Иэйэхсиккэ хайыһыы
Күөгэл-нусхал, күөгэл-нусхал, күөгэл-нусхал!
Уйгуну оҥорооччу,
Илгэни биэрээччи,
Ойуулаах от-мас төрдө,
Хамсыыр харамай ийэтэ,
Амарах санаалаах ,
Аһыныгас сүрэхтээх,
Атаҕар алгыстаах,
Илиитигэр эҕэрдэлээх,
Күүгэннээх хоннохтоох,
Көлөһүннээх сүүстээх,
Эбирдээх муруннаах,
Иһэгэйдээх ытыстаах,
Биири биэс гынар,
Биэһи биэс уон гынар
Күн Иэйэхсит
Ийэ хотун,
Бэттэх көрөн
Мичик гын!
Дом!
Суолтата
Ыам ыйыгар айылҕа ыраастанар. Дьон эмиэ тиэргэннэрин ыраастыыллар, арчыланаллар. Ити барыта ыһыаҕы көрсөргө анаан оҥоһуллар.Дьон ыраастанан баран ытык сирдэргэ сылдьан салама ыйыыллар,үүнүүнү-быйаҥы көрдөһөллөр.
Күнэ-дьыла
Ыам ыйын күнүнэн – дьылынан сайын хайдах буолуон, күһүн кэлиитин билгэлииллэр.Ыам ыйын хатааһынынан уу кэлэрин быһаараллар.Мас үнүгэһинэн ,кус,кыыл ханна уйаланарынан ,ньургуһун үүнэринэн сайыны билэллэр.Ыам икки тыаллаах муус көтөҕөр тыал уонна сири куурдар тыал.Ардаҕа эмиэ икки, кус кэлэр самыыра уонна сайын кэлэр самыыра.Ыам ыйа сэтинньи ыйы батыһар.Бу ый алтыыта суох.
Ааттара
1,2-Ньургууна, Эллэй.
3,4-Сарыада, Харысхан.
5,6-Сааскыйа, Айастаан.
7,8-Ньургуһун, Арылхан.
9,10-Чэлгийээнэ, Күндүмэн.
11,12-Күөрэгэй, Сандал.
13,14-Күннэй, Талыман.
15,16-Күбэйэ, Ньургун.
17,18-Сырама, Хомус.
19,20-Туйаара, Алаас.
21,22-Айыына, Талбан.
23,24-Тупсууна, Дьулустаан.
25,26-Нарыйа, Тускун.
27,28-Чэмэлиинэ, Айаал.
29,30-Айгыына, Аман.
31-Дойдууна,Арчын.
