Якутия. Образ будущего

  Бастакы экспедиция –  2011 сыллаахха буолбута.

 Иккис. Экспедиция –  2015 бэс ыйыгар буолбута

 Үһүс. Экспедиция. –  2015 сыл, сэтинньи ыйтан саҕаланна.

Үтүө күнүнэн  биир дойдулаахтарбыт! ” Хоммут уоспутун хоҥнорон, өрөөбүт уоспутун өһүлэн” кэрчик сонуннарбытын сырдатарбытын көҥүллээҥ!.

Айанньыт дьон тэринэн сарсыарда алта чааска аэропортпутугар киирдибит.

Регистрация сэттэ чаастан эбит.Арыый эрдэ киирэн хаалбыппыт. Ол иһин үөһэ этээскэ тахсан олорбуппут.

Кинигэ, буруолуу сылдьар ” Якутск. Вечерний ” ылан аахтыбыт.

Бириэмэ олох барбат эбит күүттэххэ.  Сарсыарданнан үлэ- хамнас  дьонноро (порт үлэһиттэрэ) дьурууһустубаларын атастаһан үлэ – күөстүү оргуйан барда.

  Инньэ гынан сэттэ аҥаартан регистрация саҕаламмыта.  Регистрация биллэрбиттэригэр, бараары таҥаспытын- малбытын  таҥна сылдьан, үс күлүүс сытарын буллубут, аттыбытыгар баар дьонтон ыйытан көрдүүбүт да эппиэт суох. Күлүүс миэстэтигэр сытан хаалта. Накопительга киирэрбитигэр (чп) балаһыанньа кытааппытынан, дьэ доҕоор кытаанах хонтуруолу аастыбыт.

  Балай да олордубут. Посадканы олох да биллэрбэттэр,бэйэ-бэйэбититтэн ыйыталаһан көрдүбүт да ким да истибэтэх. Ол курдук самолеттан хаала сыстыбыт.  Арай эмискэ биллэрдилэр. Неустроева, Николаевы, вас просим пройти на посадку ч/з пятый выход диэн ходьох гына түһүөхпүтүгэр.диэри биллэрдилэр.  Тахсыбыппыт автобус иһэ лыгыччы туолбут.  Биһигини эрэ  кэтэһэн турбуттар.”таһырдьа тымныы этэ”. Ити курдук Сахабыт сириттэн арахсан  көтөр аалынан айаннаатыбыт.

  Новосибирскайга сарсыарда 9.30 мин.кэлэн түстүбүт. Халлаан ып- ыраас, күннээх -22* тымныы этэ. Биһигини биир дойдулаахпыт, доҕорбут Олег Кириллов бэйэтин көлөтүнэн киирэн көрсөн, Горнай – Алтайга барар автобуспут рейсыгар билиэппитин илиибитигэр туттаран үөрүүбүт – махталбыт улахан.

Киэһэ 6.30мин автобуһунан турунуохтаахпытын биллибит. Ол иһин бириэмэ баар буолан Новосибирскайга киирдибит. Арааһы көрөн – истэн дуоһуйдубут.

Холобур:  Новосибирскай Сибирь  хабайар- хаба ортото эбит. Ол миэстэтигэр Николай Чудотворец часовнята турар, уонна һаамай – һаамай уһунунан, көнөтүнэн Россия үрдүнэн биллэр ” Красный проспект” диэн ааттаах уулусса баарын көрдүбүт. Дьоно – сэргэтэ, наҕыллар, мөдөөннөр, бөдөҥ-садаҥ дьоннор.Саҥалара Бүлүү бөлөхтөргө майгынныыр. Ким да ханна да ыксаабат, аа дьуо хаама сылдьаллар, суоллара үчүгэй буолан массыыналара олус түргэнник айанныыллар.

Испитин бөҕөргөтөн баран автовокзалбытын буллубут. Тастан киирэн  көрдөххө, автовокзаллара наһаа кырдьаҕас, кыараҕас. Киһи сөҕөр кыараҕаһыттан. Тура түһэн кэтэстэххэ сырыы түргэниттэн манна анньыһыы – үтүрүйсүү олох суоҕун кэриэтэ. 6.30 биһиги рейспытын биллэрдилэр, иккис.трапка таҕыстыбыт, олорбут миэстэбитигэр .8 чаас айанныыр эбиппит.

Айаммыт ортото “Бийск ” куорат. Онно 25 мүн.тохтобул бэриллэр.  Биһиги дьон 5 мүн лаппа көҕүрээбитэ… Дьэ эһиги ону көрүө этигит.  Араас саҥа – иҥэ тахсааһыннаах…Айан буолан баран араас көрүдьүөстэргэ тиксэҕин. Бириэмэбитигэр сүүттэрэн онон – манан аһаан баран айаннаатыбыт.  Дьон иһэ тотоот киирэн оннуларын булаат утуйан бараллар эбит…

Ол гынан 20-21 түүн кыстык сирбитин буллубут.

Билэр дьоммут көмөлөрүнэн чэпчэки соҕус төлөбүрдээх (ыйга15тыһ.+ уута-хаара) бэйэбит төлүүбүт. Дьиэбит 3 хостоох,ыраас,сырдык, интернеттээх, киһи наадыйара барыта толору баар.

Халлаан туруга сылаас, хаар түһэ турар,+2* наһаа былыттаах хаардаах дойду эбит.

Биһи олорор сирбит, трасса таһыгар, «Майма»  үрэх үрдүгэр. Уута сымнаҕас,дьэп-дьэҥкир,киһи туох да суунар тэрилэ суох һуунуон сөп….онон сылыктаатахха манна ханнык да “химзавод” суоҕа биллэр..

“Киһи- киһиттэн үөрэнэр”,  тус бэйэбит санаабыт.? Биһиэхэ ханнык эмит улууһу тыытыллыбатах айылҕаларынан хаалларан, төһөлөөх оҕо-аймахха туһалаах буолуо этэй.

   Сайын кэлэ сырыттахпытына күөҕэ,  итиитэ,  бырдаҕа суоҕа үчүгэй.  Кыһына да сылаас дойду эбит. Чэ, бииринэн эттэххэ айылҕа барахсан дьонун-сэргэтин,атаахтатар-көччүтэр сир буолан биэрдэ.

    Тастан кэлбит дьон буоларбытынан,туох баарын,туох суоҕун тэҥнии көрөр эбиккин….

 Бастакытынан:    Уулуссаҕа ончу биир да ыт суоҕа,мэнээктээбэт да. Ол иһин оҕо-дьахтар аймах наҕылыччы куттала суохтук оонньуу дьаарбайа сылдьаллар.

Иккиһиинэн: Алтай норуотун тастан көрдөххө наһаа номоҕоттор, наҕыллар, симиктэр, ис-истэриттэн дьахтар өттө наһаа килбик  мөссүөннээхтэр. Халлаана сылаас буолан дьон-оҕо аймах бары сааскылыы таҥна сапта сылдьаллар.

Үсүһүнэн:  ас-таҥас өттө сыаната обургу:  эт биир киилэтэ 350солк-үөһээ.

Халбаһыы киилэтэ 150солк-үөһээ.

Арыы киилэтэ 90солк-үөһээ.

Үүт ас киилэтэ40-70солк дылы.

Килиэп биир устууката 25солк үөһээ.

Куруппалара киилэтэ 25солк.

Оҕуруот астара киилэтэ 56солк үөһээ.

Таҥас сап өттө үксэ кэлии…

Төрдүһүнэн:киэргэллэрэ-симэхтэрэ бэйэ оҕоһуктара суоҕун кэриэтэ.Ол оннугар сувениры -кыайа хото оҥороллор эбит(ити туризм сайдыбыт сирэ буолан быһылаах).

Биһи маастардарбытыгар тэҥниир оруннаах суох.

Сэтинньи 23 күнүгэр үлэ күнэ саҕаланыыта “Эл Курултайга” көрсүһүүгэ баран кэллибит. Тамара Михайловна Садалова доктор филологических наук, минкультураҕа үлэлиир доҕорбутун көрсөн үлэбитин-хамнаспытын былааннатыбыт.

Күндү аҕааччыларбыт тугу интириэһиргэбиккитин, сөхпүккүтүн суруйуҥ ыйытыҥ??.

Кэпсээтэ Тубсаана.

Сурукка тистэ Хайа кыыһа.

Версия для печати