Сахалыы халандаар ыйынньыга
Сэтинньи – Байанай ыйа,булт кэмэ
-Идэһэлэнии (дьиэ табатын,ынах сылгы сүөһүнү);
– Мас көтөрдөөһүнэ;
-Муҥхалааһын;
-Кыыл табаны-тайаҕы бултааһын;
-Кэһиилэнии;
Бу ас-үөл быйаҥнаабыт кэмигэр былыргы сахалар элбэхтик урууну, малааһыны тэрийэллэрэ.
-Байанайга сүгүрүйүү туома.
-Күөсчүт алгыһа (21.11)
-Байанай оонньуулара
-Булчуттары көрсүһэн,көмүлүөк тула сэһэргэһии
-Кыргыттары иискэ үөрэтии,иис быыстапката,атыы.
Сэтинньи ыйга сахалыы аат
1,2 -Байанай, Уйгууна.
3,4 -Барылаан, Айталыына.
5,6 -Байдам, Барахсаана.
7,8 -Дэлэгэй, Далбаара.
9,10 -Саргын, Хаачылаана.
11,12 -Сулустаан, Харыстаана.
13,14 – Талбан, Тускулаана.
15,16 -Уххан, Сахаайа.
17,18 -Добун, Нарыйа.
19,20 -Кэскил, Байаана.
21,22 -Айтал, Мичийэ.
23,24 -Байан, Айыына.
25,26 -Дархан, Ньургустаана.
27,28 -Кэрэмэн, Санаайа.
29,30 -Айаал, Күбэйэ.
Байанай алгыһа
Алаас сыһыы саҕа
Таала маҕан холумтан дьаарбаҥнаах,
Аҕыс кырыылаах
суостуганнах суо-хаан оһох дурдалаах,
Соноҕос ат хоолдьуктаах баһын саҕа
Алтаннаах болуо хатахха
Кубулуйан иҥмит,
Эскэл тый быарын саҕа
Икки кырыылаах эстэрик чокуурга
Иҥэн кубулуйбут
Тырым уоту тыыннаабыт,
Күөх уоту күөдьүппүт,
Эмньик кулун саҕа
Үрүҥ кыаҕа күөдьүйбүт,
Тоһоҕос от саҕа
Дуолан тимир чох сэксэлээх,
Далла ураһа саҕа
Най хара буруо төлөннөөх
Суостуганнаах суо-хаан оһох иччитэ,
Аал уот иччитэ
Быыра бытык, Хатан Тэбиэрийэ,
Түүҥүл Бөҕө, күөнэ көҕөччөр,
Аан Уххан, тойон эһэм!
Күөс анныттан күөрэйбит
Күрдьүгэн Чаадай, Алтан Чыкчаанай
Тойон эһэм!
Бултуу тахсар күммэр
Эһигиттэн көрдөстүм.
(бу гынна аал уокка ас (арыы) кутан биэрдэ).
Баай хара тыа иччитэ
Барааҥкы сүүрүк аттаах,
Күөх тииҥ уорҕата угунньалаах,
Киис кыыл кэтэҕин килбиэнэ кэтинчэлээх,
Саарба кыыл самыытын талыыта саҕынньахтаах,
Уоттаах саһыл кутуруктуур уорҕата түһулүктээх,
Муостаах буур кэрэмэс тыһа бэргэһэлээх,
Бардам тутуу, барылы кэскил
Баай Барыылаах тойон эһэм!
Саха урааҥхайы
Салыҥнаах уллуктаахтаабытыҥ,
Булчукка уһуйбутуҥ;
Сүр кута үөскүөҕүттэн
Булчут уол оҕоҕо
Чугаһыах буолбутуҥ;
Күөх хара тыа күөнүн анныгар
Күлүктэнэн тураҥҥын,
Күллэрэстээн күлүм аллайа тоһуй эрэ!
Yoл дьүөлгэ үһүүрэҥҥин
Үтүө түүлээххин-кылааннааххын
Үүрэн аҕал эрэ, тойон эһэм!
Моонньугар быалаах Түөһүгэр күннээх
Кэрэмэс саһыл аттаах,
Чаачар саалаах,
Талах оноҕостоох
Тумул хара тыам иччитэ
Туоҥхааны Боотур, тойон эһэм,
Туораабыты тонуурбар тосхой!
Эргэнэ хара тыам иччитэ
Эриэн таба аттаах
Эрдэ сырыы, эригир харах
Эрбэс Боотур(тойон эһэм),
Элийбити элиэбэр киллэр!
Сис хара тыам иччитэ
Куоппуту ситэр
Сиэр таба аттаах,
Сиэмэлэс талах кымньыылаах
Сиҥкэн Эрилик тойон эһэм,
Куоппуккун ситэн кулу!
Күрүҥ хара тыа иччитэ
Кус хаҥыл аттаах
Кура5аччы сүүрүк тойон эһэм,
Куоппуту ситэн кулу!
Кыҥырай хара тыам иччитэ
Тыҥкыырай Боотур
Кылыыгын кыҥатыма диэн
Көрдөһөбүн, тойон эһэм!
Уҥуохтаах окко уйаламмыт
Одунча Боотур,
Салаалаах маска саспыт Хабдьы Боотур.
Тойон эһэлэрим,
Кытыгарас сүһүөхтээххитин,
Мөлтөтөн, бүдүрүтэн кулуҥ!
Oйдooх буурунан, түөрэх кэбиһэн кулуҥ!
Тойон эһэлэрим,
Хардаҕаспар хаайан кулуҥ,
Кылыыбар кыһайыҥ,
Кэнтикпэр киллэриҥ,
Оҥкубун одуулатымаҥ!
Дьоллоох көрдөһүүнү көрдөстүм,
Ыралаах тылбынан ыҥырдым!
